Het klassieke bibliotheekabonnement is gericht op de uitleen van materialen voor leden. Daarbinnen zijn verschillende varianten mogelijk , maar deze blijven vooral gericht op de collectie. Daarnaast bieden bibliotheken allerlei activiteiten voor verschillende doelgroepen, leden en niet-leden, aan. Soms kosteloos en soms betaald. Dat doet elke organisatie op haar eigen manier en vanuit haar eigen afwegingen. Praktijk is dat voor de inzet en activiteiten gericht op de doelgroep zelfredzame inwoners veelal gevraagd wordt om ‘kostendekkende’ begrotingen. Met andere woorden, er moet een verdienmodel achter liggen om de activiteit te kunnen gaan draaien. Deelnemers zullen moeten betalen. Diverse organisaties zijn daarbij op zoek naar nieuwe betaalde modellen en alternatieve vormen om deze financiering te regelen. Hieronder worden een aantal van de mogelijkheden beschreven.
Losse kaartverkoop of pay per use:
Sommige bibliotheken werken al met strippenkaarten voor bijvoorbeeld de uitleen van materiaal in de zomervakantie. Ook voor je programmering kan je dit model gebruiken, zoals Bibliotheek Idea.
Een programma abonnement of lidmaatschap
Met de groeiende verblijfsfunctie van de bibliotheek past het klassieke boekenabonnement, dat gericht is op uitleen van collectie, eigenlijk steeds minder goed bij allerlei nieuwe activiteiten die in de bibliotheek plaatsvinden. De bezoekersaantallen stijgen en het aanbod cursussen en verdiepende activiteiten groeit. Zeker op het gebied van Persoonlijke Ontwikkeling neemt het aanbod rondom maatschappelijke en culturele thema’s toe. Het is dus niet zo gek om ook te kijken naar abonnementsvormen die bij deze ontwikkeling aansluiten.
Afhankelijk van wat het beste past, zijn er veel verschillende vormen te verzinnen voor zo’n programma abonnement. Een kleine greep uit de mogelijkheden:
Kijk hier voor meer inspiratie en hoe andere organisaties dit aanpakken.
Tip: gaat een abonnement nog een stapje te ver? Dan kan je ook denken aan een passe-partout voor programma’s waarbij bezoekers voor een één bedrag deel kunnen nemen aan alle activiteiten binnen een reeks of bepaald thema.
Meer weten over het Freemium-model van de Boekenberg en AanZet? Lees hier de eerste van twee publicaties van Probiblio over de ervaringen met diverse pilots met freemium-modellen in de bibliotheek.
Verbinding
Abonnementen zijn er dus in heel veel verschillende vormen en er zijn zeker vormen die aansluiten bij de inzet op de programmalijn Persoonlijke Ontwikkeling. Opvallend is dat er een verschuiving te zien is in de gedachtegang achter abonnementen en lidmaatschappen van 'lid zijn om te lenen' naar 'verbonden zijn om mee te doen’. In de nieuwe situatie gaat het verdienmodel veel meer om het vermarkten van concepten in plaats van losse diensten. Vroeger betekende een lidmaatschap dat je betaalde om een boek te mogen lenen, maar nu draait het lidmaatschap om de relatie die je aangaat met de bibliotheek en dat kan vanuit verschillende motieven gebeuren. Deze insteek past beter bij/maakt de weg vrij voor een abonnementsvorm gericht op/inclusief programmering in de bibliotheek.