Smart buildings

Smart buildings zijn gebouwen die zijn uitgerust met de nieuwste technieken om de gebruiker(s) of bezoeker(s) zo optimaal mogelijk te ondersteunen. Het gaat dan bijvoorbeeld om optimalisatie van energieverbruik, inzicht in het aantal mensen in een kantoor of in de beschikbare parkeerplaatsen. Maar het gaat ook over beveiligingsapparatuur, waardoor niet iedereen zomaar het gebouw binnen kan. Voor de ‘smart’ bibliotheekgebouwen loont het vooral om goed naar de retail te kijken. Daar is de transformatie van ‘brick and mortar’ naar ‘click and mortar’ al goed op stoom. Jumbo of Albert Heijn laten klanten al zelf scannen met hun smartphone, afleveren op locatie en/of thuis bezorgen, voorraadmeldingen ontvangen als een product op is en onbemand betalen. Concepten die goed gekoppeld kunnen worden aan collecties, leenprocessen en het bibliotheekpasje. De bibliotheek- en cultuursector kan zeker nog wat leren van de combinatie tussen het fysieke en digitale concept van deze bedrijven. Eén ervaring van zowel het lokale als het landelijke in zowel het gebouw als op internet.

Meer lezen? Klik hier 

Artificial intelligence

Alan Turing en zijn Turingtest geldt als de grondlegger voor intelligente machines. Met AI oftewel Kunstmatige Intelligentie hebben we dagelijks te maken in ons leven. Van grasmaaiers tot robots en chatbots tot zelfrijdende auto’s of SIRI en onze zoekmachines: allemaal werken ze met AI. In het verleden heerste vooral doemdenken rondom AI: Wat als de robots het overnemen? Nu zien we vooral de toepassingen. Wel roept het ethische kwesties op: wie is schuldig bij een botsing tussen twee zelfrijdende auto’s? McKinsey & Company berekende al de enorme economische en maatschappelijke waarde voor Nederland bij inzet van AI. Voor bibliotheken en de aanpalende cultuursector is er sinds kort een Coalitie NL-AI gestart. Daar wordt verder onderzocht wat AI kan betekenen voor het analyseren van (beeld)collecties, het herkennen van fake news en deepfakes en optimaliseren van robots. De tijd lijkt rijp om experimenten te starten met de bibliothecaris of museumgids als chatbot of robot.

Meer lezen? Klik hier 

Kanalenmoe

In 2018 besteedden Nederlanders 8,5 uur per dag aan media. Daarin is het gebruik van alle fysieke en digitale kanalen opgenomen. Wereldwijd besteedden alle inwoners in 2019 gemiddeld 2,5 uur per dag aan sociale media. Facebook was daarvan met 58 minuten het populairst, gevolgd door Instagram en YouTube. In Nederland zijn grote groepen continu online. Internetverslaving is de meest voorkomende vorm van verslaving onder jongeren. Het veelvuldig en continu gebruik van social media leidt tot vormen van vermoeidheid, concentratieverlies en slaapgebrek. De snelheid waarmee telkens nieuwe applicaties eigen moeten worden gemaakt leidt tot een vorm van constante sociale druk. Bibliotheken spelen hier al deels op in met programma’s rond mediawijsheid, maar de verwachting is dat de aandacht voor dit thema de komende jaren sterk zal stijgen. Zaak om onderzoeken op dit vlak in de gaten te houden of om zelf onderzoek als sector te starten.

Meer lezen? Klik hier 

Positieve gezondheid

Positieve gezondheid staat voor een brede kijk op ons welbevinden. Meedoen in de samenleving of mentaal welbevinden zijn net zo essentieel voor het ervaren van gezondheid als het fysiek kunnen functioneren door niet te ziek te zijn. Deze brede kijk leidt ook tot de conclusie dat oplossingen niet alleen in de zorg gezocht worden. Positieve gezondheid, bedacht door grondlegger Machteld Huber in 2012, bestaat uit 6 dimensies: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren. De maatschappelijk educatieve Bibliotheek draagt aan bijna al deze dimensies bij. Binnen het programma van basisvaardigheden worden ook steeds vaker gezondheidsthema’s toegevoegd. Van gezond koken tot meer bewegen. De sector als geheel moet dit thema verder uitbouwen. Op lokaal niveau is het moment rijp om hier projecten of experimenten te starten.

Meer lezen? Klik hier 

Teloorgang journalistiek

De lokale, regionale en landelijke journalistiek verkeert in zwaar weer. Er blijft een terugloop te zien in abonnementen met teruglopende advertentie-inkomsten als resultaat. Jongere generaties halen hun nieuwsvoorziening online via social media. Subsidies voor journalistiek, toch de waakhond van onze democratie, blijven minimaal. Sterker nog, soms wordt openlijk getwijfeld over de betrouwbaarheid van de ‘MSM’, de main stream media. De lokale en regionale journalistiek zijn nagenoeg uitgehold. Het goed informeren van burgers wordt daardoor een uitdaging. Hier ontstaat ruimte voor bibliotheken: om door de bubbels heen te prikken en een plek te zijn voor debat, meetups of door ruimte voor verdieping te bieden. Enkele bibliotheken sluiten al aan bij Tegenlicht Meetups, anderen starten een project met bloggende burgerjournalisten en weer anderen starten een lokaal debatprogramma. Verschillende meningen echt naar elkaar laten luisteren kon wel eens van groot belang worden in de toekomst.

Meer lezen? Klik hier 

Leven lang ontwikkelen

Om blijvend inzetbaar te blijven op de snel veranderende arbeidsmarkt en in onze maatschappij, is het van belang dat mensen zich kunnen blijven ontwikkelen. Op zich niks nieuws natuurlijk, maar de urgentie wordt steeds groter omdat groepen achterop dreigen te raken. Nederland kent een grote groep kwetsbare burgers en voor hen zijn er veel drempels om te werken aan persoonlijke ontwikkeling. De Ministeries van SZW, OCW en de SER zijn er actief mee bezig. Er komt in 2022 een STAP-budget voor werkenden en niet-werkenden. Bibliotheken kunnen hier een goede rol spelen. Een Leven lang ontwikkelen is niet voor niets één van de drie opgaven in het landelijk Bibliotheekconvenant. De eerste aanzet voor leer-werkpleinen, inloopscholen en ontwikkelpleinen zien we in de sector. Het is zaak om door te gaan met experimenteren maar ook zaak om krachten te bundelen. Binnen enkele jaren moet de sector zich op dit punt ontwikkelen naar een niveau waar het nu staat met taalhuizen.

Meer lezen? Klik hier 

Kansongelijkheid

Kansongelijkheid of positiever gesteld, kansengelijkheid, is een thema dat met een golfbeweging op de agenda komt. Eind 19e eeuw via de vakbeweging, begin 20e eeuw via het basisonderwijs, na de Tweede Wereldoorlog door de opkomst van toegang tot het hoger onderwijs. Kansongelijkheid nam daardoor de afgelopen eeuw sterk terug. Het laatste decennium lijkt dit te kenteren. Deels omdat voor kansengelijkheid niet alleen intellectueel kapitaal meer de hoofdzaak vormt, maar steeds vaker het sociale kapitaal. En dat is iets wat je met name mee krijgt door de omgeving waar je je in bevindt. Zo constateerde het Sociaal en Cultureel Planbureau dat jongeren met ouders die hen niet konden helpen met het thuisonderwijs tijdens de coronacrisis, grotere kans hebben op een achterstand. Een coalitie van ministeries heeft zich samen met zo’n zestig gemeenten verbonden in een Gelijke Kansen Alliantie dat zich middels vele projecten hiervoor inzet. De verwachting is dat dit onderwerp in komende regeerakkoorden gaat terugkomen. Bibliotheken kunnen hierop aanhaken met programma’s als zomerscholen, talentklassen en Bibliotheek op School.

Meer lezen? Klik hier 