Impact- en effectmeting

Impact- en effectmeting, maatschappelijke opbrengst, sociaal rendement of social return on investment; het zijn termen die dicht bij elkaar liggen. Overheden proberen meer dan ooit te sturen op maatschappelijke opbrengst van de overheidsinvesteringen. Instellingen worden niet meer gefinancierd omdat die instelling er moet zijn, maar deze wordt gefinancierd vanwege de maatschappelijke resultaten die deze haalt. Dit heeft consequenties voor de wijze waarop deze instellingen worden ingericht en aangestuurd. Het meten van impact of effect is ondertussen nog knap ingewikkeld. Het gaat niet alleen meer om jouw prestatie als instelling, maar om wat die prestatie teweeg brengt. In de culturele en (iets minder in de) maatschappelijke sector is hier nog wel een weg te gaan. Voor bibliotheken geldt dat de gezamenlijke programma’s zoals Bibliotheek op School of Basisvaardigheden een goede basis vormen om samen onderzoek te doen en de impact en het effect te meten.

Meer lezen? Klik hier 

Makersbeweging

De Makersbeweging bestaat uit digitale doe-het-zelvers. Het zijn onafhankelijke uitvinders, ontwerpers en knutselaars – jong en oud – die producten bedenken en maken, precies zoals zij zelf willen. Zij zetten zich af tegen het produceren van standaardproducten door het digitale doe-het-zelven centraal te stellen. Makers koppelen hun creativiteit aan technologie door eigen producten te maken met bijvoorbeeld 3D-printers, microcomputers en sensoren. Door deze middelen dan weer te verbinden met (de mogelijkheden van) het internet ontstaan er eindeloos veel nieuwe mogelijkheden om dingen te creëren. Bibliotheken spelen hier op in met Fablabs, Bieblabs, digitale werkplaatsen en Repair cafés en programma’s rond TechniekTaal. Vergeet alleen niet dat het hier om een beweging gaat. Het is belangrijk om je met mensen uit die beweging te verbinden en het niet in je eentje op te zetten.

Meer lezen? Klik hier 

Eenzaamheid

Steeds meer en grotere groepen in Nederland ervaren sociale of fysieke eenzaamheid. Van oudsher geassocieerd met senioren zien we nu dat ook jeugd, studenten, nieuwkomers, LGBTQ’ers zich eenzaam voelen. Een groot maatschappelijk probleem. Van de volwassen mensen in Nederland voelt meer dan 40% zich eenzaam. Corona maakt dat er niet beter op. Bibliotheken zijn sociale lijm en vaak de huiskamer van wijk, stad of dorp. Door naar de Bibliotheek te gaan ervaren veel mensen dat ze ‘onder de mensen’ zijn, zonder verplichting. Verder zijn er studiekringen, leeskringen en taalmaatjes die een component kunnen hebben die ingezet kan worden bij bestrijding van eenzaamheid. Een component om voor het voetlicht te brengen bij gemeenten en consequenter in te zetten.

Meer lezen? Klik hier 

Design thinking

Ondertussen misschien wel de meest gebruikte werkwijze in de bibliotheekbranche. De toolkit Design Thinking is ontwikkeld door IDEO, in samenwerking met de openbare bibliotheken van Chicago en Aarhus. Design Thinking gaat uit van het creëren van creatieve oplossingen samen met de eindgebruiker. Een vorm van co-creatie dus. Die past bibliotheken prima, omdat ze een uitgebreid aantal doelgroepen bedienen met dito wensen. En dit ook nog met een groot aantal partners. In een sector waar snel geïnnoveerd moet worden en een maatschappij waar door een pandemie snel nieuwe oplossingen worden gevraagd is design thinking eerder een must dan een luxe.

Meer lezen? Klik hier 

Privacy en AVG

Sinds 25 mei 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming van kracht. Deze wet heeft ervoor gezorgd dat instellingen kritischer met persoonsgegevens om moesten gaan en dat de privacy van burgers beter beschermd werd. Ook bibliotheken en aangrenzende instellingen, die overigens altijd al redelijk voorzichtig waren met gegevens, hebben hun systemen hierop aangepast. Privacy is in de bedrijfsvoering een vast thema geworden. Maar privacy kan ook een thema zijn voor bibliotheken om te agenderen binnen programma’s rond mediawijsheid. Tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen wist een Nederlandse hacker het Twitteraccount van president Trump te kraken, omdat deze beveiligd was met een makkelijk te raden wachtwoord. Privacy is dus niet alleen een thema voor instellingen met gegevens, maar vraagt ook bewustwording van burgers. Hier kunnen bibliotheken een goede rol in spelen.

Meer lezen? Klik hier 

Participatiesamenleving

“De verzorgingsstaat verandert langzaam maar zeker in een participatiesamenleving.” Deze woorden sprak de Koning in de troonrede van 2013. Oorspronkelijk een antwoord op de vele decentralisaties van overheden waarbij de burger in stelling werd gebracht om te participeren. Van mantelzorgers, ouderbetrokkenheid, formulierenbrigades tot EHBO. Waar burgers het zelf kunnen oplossen, doet de overheid graag (en soms iets te enthousiast) een stapje terug. Nu de coronacrisis weer wijst op het belang van een sterkere staat, komt ook deze participatiesamenleving meer in balans. De overheid waar het moet, de burger waar het kan. Voor bibliotheken betekende de participatiesamenleving een herwaardering van burgerkracht op vele plekken: van taalmaatjes tot boek-aan-huis-dienst. Het aantal vrijwilligers is in vijf jaar tijd meer dan verdubbeld in bibliotheken.

Meer lezen? Klik hier 

Digitale inclusie

De term ‘digitale inclusie’ is pas de laatste paar jaren in opkomst. In beleidsstukken werd hiervoor vooral gesproken over een digitale kloof tussen hen die wél digitale middelen en vaardigheden hebben en zij die dit niét hebben. Het beleid heeft dus een echte naam gekregen en dit tekent de mate van volwassenheid van dit thema. Na jarenlange digitalisering van de overheid constateert deze zelfde overheid dat het nodig is dat burgers meer vaardigheden nodig hebben om hier mee om te gaan en zetten hier extra programma’s op in. Anderzijds lift digitale inclusie mee op de brede aandacht die er is voor laaggeletterdheid en worden beide maatschappelijke vraagstukken in één adem genoemd. Bibliotheken verbreden hun taalhuizen naar digi-taalhuizen en openen Informatiepunten Digitale Overheid om op dit thema in te spelen. De enige discrepantie zit wellicht nog in de financiering van taken. Rijk, provincie en gemeenten hebben hierin een taak, maar vooralsnog droegen bibliotheken (en daarmee gemeenten) de meeste kosten.

Meer lezen? Klik hier 